ﺗﺠﻤﻊ میزان ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ خاک زراعی با کاربرد لجن و پساب شهرک صنعتی آق قلا

سابقه و هدف: لجن و پساب فاضلاب های صنعتی به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از عناصر غذائی، به عنوان کود مورد استفاده قرار می گیرند. فلزات سنگین آلاینده های اصلی یافت شده در لجن و پساب های صنعتی هستند. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر لجن دفعی و پساب تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی آق قلا بر غلظت فلزات سنگین خاک می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، تعداد 72 نمونه پساب، خاک و لجن طبق روش های استاندارد، جمع آوری و هضم شد. سپس غلظت فلزات سنگین در نمونه ها با پولاروگراف تعیین مقدار شد. کلیه داده ها با سطح اطمینان 95 درصد مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت cd، cu ، pb و zn (mg/kd dw) در لجن دفعی به ترتیب 53/0، 9/15، 44/1 و 7/692 و کم تر از حداکثر مجازepa بوده است. غلظت آن ها در پساب خروجی جهت تخلیه به آب های سطحی غالباً در محدوده استاندارد بوده است. میانگین غلظت این فلزات در خاک آبیاری شده با پساب بیش تر از خاک شاهد بوده به طوری که غلظت سرب و روی به ترتیب بیش از 130 و 4 برابر و کادمیوم و مس کم تر از 2 برابر در یک دوره 10 ساله افزایش داشته اند. با توجه به آزمون آنالیز واریانس یک طرفه غلظت zn و pb در نمونه های خاک، لجن و خاک شاهد با اطمینان 95درصد دارای اختلاف معنی داری بوده است (05/0< p). اما برغلظت cd و cu تاثیرگذار نبوده است (05/0> p). استنتاج: با توجه به اینکه غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه کم تر از حداکثر مجاز می باشد، استفاده از پساب و لجن دفعی در زمین های کشاورزی و فضای سبز با توجه به کمبود آب در این مناطق با رعایت ضوابط زیست محیطی امکان پذیر می باشد.